Bij gaslighting verdraait iemand steeds de waarheid waardoor jij aan jezelf gaat twijfelen. Dit geeft de gaslighter macht, terwijl jij meer en meer afhankelijk wordt van hem of haar. Dit gebeurt vaak op een subtiele manier waardoor het lang kan duren voordat jij het doorhebt. Ben jij slachtoffer van gaslighting dan staat Sterk Huis voor je klaar.
Wat is gaslighting
Gaslighting is een vorm van manipulatie. Iemand die zich hieraan schuldig maakt, wordt een gaslighter genoemd. Een gaslighter voedt zijn eigen zelfvertrouwen door de waarheid te verdraaien. Hierdoor gaat het slachtoffer steeds meer twijfelen aan zichzelf en juist meer leunen op de gaslighter. Gaslighting gebeurt op een subtiele manier. Het komt vaak voor dat je als slachtoffer er lange tijd niet van bewust bent dat het je overkomt. Ook al gaat het steeds om kleine dingen, het kan van grote invloed zijn op je zelfvertrouwen.
Hoe gaat een gaslighter te werk
Een gaslighter voedt zijn zelfvertrouwen door de andere te kleineren met opmerkingen zoals: “Wat ben jij toch dom” of “Wat ben je onhandig”. Iemand die probeert zich te verdedigen tegen deze opmerkingen krijgt vervolgens te horen: “Wat ben je toch overgevoelig”. De betrokken persoon gaat dan steeds vaker denken dat hij of zij inderdaad overgevoelig, onhandig of dom is. Het zelfbeeld wordt steeds verder afgebroken. Het slachtoffer gaat steeds meer leunen op degene die gaslighting toepast en past zich telkens aan aan de waarheid van de gaslighter. De gaslighter voelt zich zekerder en zekerder en denkt dat hij of zij ertoe doet en nodig is. Dit doet een gaslighter vaak niet doelbewust. Dit is hem of haar aangeleerd en omdat het steeds bevestiging oplevert, wordt het steeds hardnekkiger.
Symptomen van slachtoffers
- Je hebt de neiging om een vervelende opmerking, houding of actie van de persoon in kwestie voor jezelf goed te praten, of deze naar anderen toe te verdedigen. (‘Het zal wel aan mij liggen’, ‘Hij bedoelt het vast niet zo.’);
- Je twijfelt aan je eigen perceptie en mening;
- Je gaat mee met de mening en visie van de ander, terwijl je eerder van het tegenovergestelde overtuigd was;
- Je hebt het idee overgevoelig te zijn;
- Je zegt veel sorry voor eigen keuzes of gedrag;
- Je bent of raakt geïsoleerd van familie en vrienden;
- Je voelt je eenzaamheid en/of depressief;
- Je voelt je een ander persoon dan voorheen;
- Je geniet steeds minder van dingen;
- Je kunt zelf moeilijk beslissingen maken;
- Je bent zenuwachtiger en/of onzekerder dan voorheen.
Voorbeelden van emotionele manipulatie
Een voorbeeld van gaslighting: een slachtoffer wordt verweten dat de sleutels niet op de vaste plek liggen,terwijl die helemaal niet door hem of haar zijn gebruikt. Wanneer het slachtoffer voor zichzelf opkomt, krijgt hij of zij te horen niet tegen kritiek te kunnen. Door vol te blijven houden overtuigt de gaslighter het slachtoffer alsnog dat hij of zij de sleutels heeft gehad en niet goed heeft teruggelegd. Door een opstapeling van dit soort situaties brokkelt het zelfvertrouwen van het slachtoffer langzaam af en begint hij of zij ervan overtuigd te raken onhandig en overgevoelig te zijn.
Een ander voorbeeld: iemand gaat vreemd en wanneer dit uitkomt probeert de gaslighter de focus te leggen op het wantrouwen van zijn of haar partner. Wanneer zich al meerdere van deze situaties hebben voorgedaan kan de partner ervan overtuigd raken dat het vreemdgaan zijn of haar schuld is. Bij gaslighting worden de beschuldigingen omgedraaid. En als het slachtoffer aangeeft moeite te hebben met bepaald gedrag, dan ligt dit aan gedupeerde zelf.
Sterk Huis biedt hulp
Ben jij slachtoffer van gaslighting? Trek dan aan de bel. Bespreek dit met je huisarts en vraag eventueel om een verwijzing naar Sterk Huis. Sterk Huis staat klaar voor slachtoffers van gaslighting. Samen kijken wij hoe we jouw vertrouwen weer kunnen opbouwen, zodat jij weer een veilig en zelfstandig leven kan leiden.
Hoe kun je een gaslighter herkennen
Er zijn een aantal dingen waar je op kan letten:
- Iemand die aan het gaslighten is vertelt leugens: je weet dat diegene liegt, maar toch ga je naar verloop van tijd twijfelen aan jezelf.
- Ze ontkennen dat ze iets hebben gezegd: je weet zeker dat diegene heeft gezegd dat jij dom bent bijvoorbeeld. Toch blijft de gaslighter de werkelijkheid glashard ontkennen. Je begint hierdoor te twijfelen aan je eigen waarnemingen.
- Ze gebruiken iets waar jij veel om geeft: als je kinderen hebt, zal de gaslighter bijvoorbeeld tegen ze zeggen dat jij een slechte moeder of vader bent. Dit kan hij of zij doen op een slinkse wijze zonder dat jij het door hebt.
- De acties passen niet bij de woorden: word jou een mooie reis beloofd die er al tijden maar niet van komt? Heeft hij of zij het altijd over een grote vriendenkring, maar zie je nooit iemand? Let dan op wat diegene doet, dat zegt meer dan de woorden.
- Af en toe vertellen ze je iets aardigs: om je nog meer in de war te brengen zullen ze op zijn tijd opeens heel lief zijn. Hierdoor ga je denken dat diegene helemaal niet zo slecht is. Allemaal om jou in verwarring te brengen.
- Mensen worden tegen jou opgezet: ze proberen je te isoleren van anderen door te zeggen dat iemand jou helemaal niet mag.
Relaties
Gaslighting komt vooral veel voor in relaties. Vrouwen zijn in het algemeen vatbaarder voor manipulatief gedrag. Dat komt omdat vrouwen zich beter kunnen verplaatsen in anderen. Vrouwen hebben hierdoor de neiging hun eigen gedachten in twijfel te trekken en die van hun partner als de waarheid te zien. Dit betekent niet dat alleen vrouwen slachtoffer worden van mannen die gaslighting toepassen. Er worden jaarlijks ook genoeg mannen binnen een relatie slachtoffer van een vrouwelijke gaslighter.
Narcisme en gaslighting
Niet bij elke gaslighter is sprake van narcisme, maar de combinatie komt wel regelmatig voor. En dat is niet gek, want in beide gevallen begint de oorsprong met een extreem laag zelfbeeld. Gaslighten is voor een narcist een manier om zijn eigen minderwaardigheden te compenseren.
Hoe kan je er het best mee omgaan/uitstappen?
Je kan een aantal dingen doen als jij slachtoffer bent van gaslighting. Heb jij het vermoeden dat iemand een poging tot gaslighting doet, probeer dan het gesprek te stoppen. Wijs diegene op zijn of haar gedrag. Hij of zij mag zijn standpunten kenbaar maken, maar jij hoeft hier niet in mee te gaan. Blijf bij jouw gevoel en laat je niet overtuigen.
Merk je dat je echt niet meer op je eigen gevoel kan vertrouwen? Kan je al niet meer jezelf zijn of leef je door gaslighting geïsoleerd? Dan moet je je afvragen of je de relatie met de gaslighter niet beter kan beëindigen en professionele hulp moet zoeken. Bij Sterk Huis staan wij voor je klaar om je zelfvertrouwen weer een boost te geven en toe te werken naar een veilige toekomst. Voel jij je op dit moment echt niet veilig? Dan raden we je aan om Veilig Thuis te bellen.
