Voor iemand met autisme kan intimiteit uitdagend zijn. Tijdens de Lunch en Learn van de Academie vertelde collega en ervaringsdeskundige Lieke van Dijk over haar ervaringen: “Aanraking is bijvoorbeeld lastig. Ik kan helemaal van slag zijn door aanraking. Vroeger leidde mijn autisme tot veel onbegrip of boosheid. In pubertijd werd ik meer afstandelijk en ging ik op zoek naar relaties waarin ik wel begrepen zou worden. Dat was echt obsessief, ik wist mezelf geen houding te geven.”
Emoties lezen
Tegenwoordig heeft ze met haar man manieren gevonden om hier goed mee om te gaan: “In relaties gebeurt heel veel en ik ben daar ook erg gevoelig voor. Juist iets wat iemand zegt, kan mij heel erg raken. Het kan me ook irriteren of frustreren dat anderen iets niet zien wat ik wel zie. Met mijn man check ik heel veel in de communicatie.” Andersom is dat ook belangrijk vertelt ze verder: “Ik voel me niet zo snel in verbondenheid met iemand en kan ook niet altijd emoties lezen. Dat is ook moeilijk voor een partner. Laatst moest ik trots kijken. Ik wist niet wat ik moest doen. Dat zijn allemaal kleine dingen waar je tegenaan loopt. Ik heb in een vervelende ongezonde relatie gezeten waar ik geen afscheid van kon nemen en heb me heel lang aan iedereen aangepast. Ik was altijd aan het pleasen en camoufleren. Dat hoeft nu niet meer. Ik check heel veel bij mijn man: ‘Ik zie dit, klopt dat?’ Als we samen film kijken, dan zetten we die soms op pauze. Dan checkt hij of ik het goed volg.”
Tips
Lieke heeft veel tips wat je in een relatie kunt doen als jouw partner een vorm van autisme heeft:
- Afspraak is afspraak, dus wees punctueel en betrouwbaar
- Iets uittekenen doet soms wonderen: gebruik plaatjes, picto’s, maak iets beeldend
- Kijk naar de persoon en niet naar de stoornis
- Houd rekening met uitdagingen, het is niet altijd makkelijk
- Weet dat gebrek aan intimiteit geen onwil is, maar onvermogen om aan te voelen wat de ander wil
- Wees duidelijk in gesprekken en check regelmatig of de ander je goed begrepen heeft
Stress
Lieke: “Het kan voorkomen dat je iets wat je bijvoorbeeld op school hebt geleerd thuis niet meer kan (denk aan veters strikken). Andere omstandigheden, maken dat je daarop vastloopt. Ik kan bijvoorbeeld ook in de stress schieten als in de winkel een bepaald product of merk uitverkocht is, ik kan dan niet snel schakelen. Bij kinderen of pubers is het soms lastig of een bepaalde reactie bij de leeftijd hoort of dat het met het autisme te maken heeft.” Middels psycho-educatie weet je beter hoe het bij jezelf werkt, maar dit is ook belangrijk voor gezinsleden en partners.
Mensen die je snappen
Toch blijkt ook dat je na al die jaren soms nog steeds niet weet hoe het werkt in iemands brein. Dat is dus ook voor de omgeving moeilijk. Een valkuil blijft dat mensen een reactie verwachten die er niet is en waarschijnlijk ook niet komt. Lieke: “Iedereen heeft zijn eigen gebruiksaanwijzing, het blijft maatwerk. Je moet echt zoeken bij de persoon. Je hebt nu één iemand met autisme ontmoet, dat betekent niet dat het bij iedereen hetzelfde werkt. Voor mij is rust inbouwen heel belangrijk om niet overprikkeld te raken. Dat weet ik en daar kan ik preventief wat aan doen. Ik doe niet te veel tegelijk en pak af en toe bewust rust. Vroeger liep ik daarop vast. Nu zet ik een koptelefoon op in de trein en kan ik me terugtrekken in mijn eigen bubbel. Als je ouder wordt, dan leer je jezelf wel kennen of snap je meer waarom je dingen moet doen. Een helpend systeem om je heen is erg belangrijk. Mensen die je snappen.”
