Langzaam gaat de deur op een kier
“Weet je nog, onze eerste ontmoeting?”, vraagt casemanager Roel. “Jij was 18 jaar en wilde niks met mij te maken hebben. Je was alleen maar boos.” Krish (21) knikt met een glimlach: “Ja, ik had er allemaal nog niet zo’n zin in. Ik dacht: het komt vanzelf wel goed, of niet.” En het kwam goed, mede dankzij FACT-jeugd (Flexible Assertive Community Treatment) waarbij Krish een aantal jaar ondersteuning en begeleiding kreeg vanuit Sterk Huis en GGz.
Het FACT-jeugdhulpverleningstraject van Krish is inmiddels afgerond. Aan tafel zit nu een sterke en ambitieuze jongvolwassen man die zijn leven weer op de rit heeft en binnenkort op zichzelf gaat wonen. “Ik volg de Fontys Lerarenopleiding Spaans. Verder geef ik middelbare scholieren bijles Engels, Spaans en Frans, ben ik vrijwilliger bij de Hall of Fame én denk ik mee met de Tilburgse Jongerenraad. O ja, vanmiddag moet ik ook nog naar gitaarles.”
Aan tafel zit nu een sterke en ambitieuze jongvolwassen man.
Voorbij de 18 jaar
“Het verhaal van Krish laat zien waarom jeugdzorgtrajecten soms langer moeten duren dan een halfjaar of jaar”, benadrukt Roel van de Sande, FACT-casemanager van Sterk Huis. “Binnen de jeugdhulpverlening bestaat nog steeds de gedachte dat jongeren op hun 18e volwassenen zijn, en dat je ze daarna kan loslaten richting een volwassen team. Maar in de praktijk zijn ze daar nog helemaal niet aan toe. Met FACT-jeugd mogen we jongeren (indien nodig) tot 24 jaar begeleiden, dus ruim voorbij die 18 jaar.”
Collega Kim Nijboer, casemanager GGz Breburg, voegt daaraan toe: “FACT-jeugd gaat door waar anderen stoppen. Het mooie van FACT-jeugd is dat we samen, Sterk Huis en GGz, veel expertise in huis hebben. We werken als team, met allerlei andere professionals, aan een shared caseload. De lijntjes zijn kort, waardoor we snel kunnen schakelen.” Roel: “De doelgroep bestaat uit jongeren met een psychiatrische diagnose, meerdere problemen en een afstand tot de hulpverlening. Deze jongeren komen met andere behandeltrajecten niet verder.”
Zoveelste hulpverlener
Krish: “Op mijn zestiende voelde ik me niet goed. Het contact met mijn vader verliep moeizaam en ik had stress op school. In die tijd gebruikte ik veel drugs, speed, waardoor ik in een depressie belandde. Via schoolmaatschappelijk werk kwam ik bij Roel terecht.”
Roel: “Je wilde niks met mij te maken hebben. In jouw ogen was ik de zoveelste hulpverlener die kwam vertellen wat je moest doen. Maar ik wilde gewoon rustig meekijken, jou de tijd geven.”
Krish: “Ik dacht dat het vanzelf wel goed zou komen met mij, of niet. Maar in mijn tussenjaar, nadat ik op de vavo mijn laatste twee vakken en daarmee havo-diploma had behaald, verveelde ik me en had ik behoefte aan contact en hulp. Jij hielp me toen met dagbesteding.”
“Ik dacht dat het vanzelf wel goed zou komen met mij, of niet.”
Niet forceren
Roel: “Het belangrijkste is dat de verandering − het stoppen met drugs of het starten met scholing of werk − uit de jongeren zelf komt. Je kunt dit proces forceren. Helaas duren veel jeugdzorgtrajecten maar een halfjaar of jaar. Als jongeren hun leven dan nog niet op de rit hebben, horen ze vaak dat ze het dan niet goed genoeg geprobeerd hebben of ongemotiveerd zijn, wat nog meer verzet bij deze jongeren oproept. Met FACT-jeugd bieden we rust en vertrouwen. Wij geven niet op, maar blijven aanhaken.”
Krish: “Als je depressief bent, kun je niet anders dan zelf het leven weer oppakken. Maar daar heb je wel de juiste hulp en ondersteuning bij nodig. Ik ging Roel steeds vaker appen.”
Roel: “Toen konden we een band gaan opbouwen. In dit werk sta je in het begin vaak voor een gesloten deur. Langzaam gaat de deur op een kier. Dan mag je misschien af en toe iets zeggen over drugsgebruik of dagbesteding. Maar als je gehaast en uit het niets roept ‘Jij moet stoppen met blowen’ werkt dat alleen maar averechts.”
“Wij geven niet op, maar blijven aanhaken.”
Tijd en ruimte
Kim: “Je moet altijd de kracht van de jongere opzoeken. Wat wil hij of zij?”
Roel: “En daarbij niet alleen doelgericht, maar ook procesgericht werken. Als een jongere zegt dat hij later directeur van Albert Heijn wil worden, zeg je niet ‘Onmogelijk’, maar ‘Leuk, laten we dat eens verder onderzoeken.’ Zo ontdek je vanzelf welke kwaliteiten iemand heeft.”
Kim: “Bij FACT-jeugd hebben we de tijd, rust, ruimte en vrijheid om op die manier te werken.”
Roel: “Belangrijk! Veel jongeren krijgen namelijk ook een diagnose, zoals autisme of ADHD. Vaak moeten ze de volgende dag al weten wat dat inhoudt en hoe ze daarmee moeten omgaan. Maar het is veel gezonder om daar eerst de strijd met jezelf over aan te gaan. Bij ons kan dat.”
Supertrots
Roel: “Krish had ook tijd nodig. Hij gebruikte veel drugs, was psychosegevoelig, had geen dagbesteding en had grote problemen met zijn vader. We wisten dat hij langere tijd steun en begeleiding nodig zou hebben. Uiteindelijk heeft hij zelf de knop omgezet en ons enorm verrast met zijn keuze om te gaan studeren. Je pa is ook supertrots op jou.”
Krish: “De persoonlijke gesprekken met Roel, gewoon in mijn eigen woonkamer, waren fijn.”
Roel: “Tachtig procent van onze werktijd brengen we door in de eigen omgeving van de cliënt.”
Krish: “Tijdens die gesprekken moest ik van jou eerlijker zijn dan ik vaak wilde, maar dat luchtte daarna wel op. Na mijn depressie wilde ik zelf ook mensen gaan helpen. Vandaar mijn keuze voor de lerarenopleiding.”
Volg je eigen koers
Roel: “Ik zie jou straks wel voor de klas staan, hoor. Als leraar kun jij van grote betekenis zijn.”
Kim: “Er zit zoveel power in jou. Ga zo door Krish! Blijf jezelf en volg je eigen koers.”
Roel: “Hou je eigenheid en kijk naar je kwaliteiten. We leven in een maatschappij met hokjes. Als jongeren daarin passen, is het goed. Maar jongeren die niet in die hokjes passen, maken het ook heel interessant. Zij vinden uiteindelijk ook hun plek.”
Jongeren die niet in hokjes passen, vinden uiteindelijk ook hun plek. Krish is daarvan het grote voorbeeld. It’s a fact!
FACT staat voor Flexible Assertive Community Treatment, waarbij het draait om behandeling en begeleiding van mensen met psychiatrische aandoeningen en problemen op andere gebieden (wonen, werken, sociale contacten, financiën). De hulpverlening gebeurt op actieve, betrokken en intensieve wijze in de eigen omgeving van de cliënt, zo lang als nodig is. Om de cliënt staat een team van hulpverleners en andere professionals, zoals psychiaters, artsen, psychologen, maatschappelijk werkers, casemanagers, ervaringsdeskundigen en arbeidsconsulenten.