In de landelijke media lezen we deze maandagochtend dat de staking in de jeugdzorg is gestart. Er wordt aandacht gevraagd voor de te hoge werkdruk van jeugdbeschermers. De noodklok wordt geluid: de hulp voor kwetsbare jongeren en gezinnen staat zwaar onder druk. Dat is een feit. Sterk Huis heeft begrip voor deze staking, maar Sterk Huis staakt niet.
Er is onduidelijkheid rondom deze staking. Want wie staakt er nou? Die onduidelijkheid wordt veroorzaakt door de term ‘jeugdzorg’. Laten we het uitleggen: Jeugdzorg is de verzamelnaam voor alle vrijwillige hulpverlening voor kinderen en gezinnen (die bij voorbeeld Sterk Huis aanbiedt) én alle hulpverlening in een juridisch kader: verplichte hulpverlening. Bij verplichte hulpverlening heeft de Raad voor de Kinderbescherming bij de rechter om een kinderbeschermingsmaatregel gevraagd, bijvoorbeeld een ondertoezichtstelling of een uithuisplaatsing (UHP). Het gezag ligt dan niet meer (alleen) bij de ouders, maar ook bij een Jeugdbeschermingsorganisatie. Die in vaktaal een “gecertificeerde instelling” (GI) heet.
De GI is verantwoordelijk voor het toezicht op de uitvoering van de jeugdbeschermingsmaatregel. En is ook verantwoordelijk voor de gesprekken met ouders en kinderen om te kijken of het beter gaat in een gezin. De hulpverlening die bij zo’n jeugdbeschermingsmaatregel nodig is voert de GI niet zelf uit. Sterk Huis is een organisatie die wel deze hulp biedt aan kwetsbare kinderen en gezinnen.
Dus: de ‘toezichthouders’ op de kinderbeschermingsmaatregelen staken. De hulpverleningsorganisaties die de Jeugd- en Gezinshulpverlening uitvoeren zijn aan het werk. Sterk Huis is een open organisatie, gericht op vrijwillige hulpverlening. Wij zijn dus geen jeugdbeschermingsinstantie, maar werken wel vaak samen met de GI als het gaat om hulpverlening aan de kinderen en gezinnen met kinderbeschermingsmaatregelen.
Betere kansen voor kinderen en gezinnen
Dat er vanaf vandaag gestaakt wordt door jeugdbeschermingsmedewerkers snappen wij heel goed. Het gaat al lange tijd niet goed in ons totale jeugdzorglandschap. De druk ligt zeker niet alleen bij de Jeugdbeschermingsorganisaties, de GI’s. Als we verandering in het geheel van Jeugdzorg willen brengen en kansen en veiligheid voor kinderen en gezinnen echt willen verbeteren, moeten we een aantal dingen tegelijk doen:
Veel eerder signaleren als het in een gezin niet goed gaat. We weten vaak al veel langer dat er stress en ellende in een gezin is, maar we wachten nu vaak tot de problemen onhanteerbaar zijn. We moeten samenwerken in wijken, scholen en in huisartsenpraktijken. En dan goed bespreken met ouders en kinderen hoe je kunt helpen om grote problemen te voorkomen. Niet met de dreiging van een kinderbeschermingsmaatregel, maar met een eerlijk en open gesprek.
Als het echt niet goed gaat in een gezin dan moeten we veel eerder jeugd- en gezinshulpverlening inzetten. En die hulpverlening moet dan ook kwalitatief goed zijn en zo veel mogelijk samen met ouders en mensen om hun heen. Gericht op een stabiele opgroeiplek. Veilig en warm.
Zullen we de term jeugdzorg afschaffen?
We doen een oproep: zullen we de term jeugdzorg afschaffen? Kinderen zijn zelden de verantwoordelijk voor de problemen die er zijn of die ze hebben. Een kind dat ingewikkeld gedrag vertoont komt meestal uit een ‘ingewikkeld gezin’. Dat geldt echt voor driekwart van de kinderen voor wie we nu Jeugdzorg inzetten. Je kan een kind niet helpen als je niet oplost wat er in het gezin speelt. Armoede, slechte huisvesting, problemen bij ouders of zelf geweld tussen ouders of één van de ouders. De omstandigheden zeggen niet per se iets over de opvoedkwaliteiten, maar wel over de risico’s waar het kind vaak de dupe van is. Jeugdzorg moet vervangen worden door jeugd- en gezinshulpverlening. Een kind wordt bijna nooit moeilijk geboren, dus verdient ook een betere benadering.
Wij hopen dat de staking deze week het startsein is voor een grote doorontwikkeling binnen de gehele jeugdzorg. Er zijn heel veel mensen binnen de jeugdzorg die zich met hart en ziel inzetten voor kinderen en gezinnen. Net als kwetsbare kinderen en ouders verdienen de hulpverleners de verandering die zo hard nodig is.
