”Toon kwetsbaarheid en lef”
Vrijheidsbeperking, mishandeling, bedreiging, verstoting en moord vanwege familie-eermotieven. Het gebeurt vaker dan we denken. In Nederland zijn jaarlijks honderden mensen – vrouwen en mannen – slachtoffer van eergerelateerd geweld. Hoe meer we weten over deze problematiek, hoe meer we ertegen kunnen doen. Alle kennis moet gedeeld worden, zodat we samen steeds sterker staan.
Sterk Huis biedt daarom verschillende trainingen eergerelateerd geweld aan. In Nederland, maar ook in België. Een mooie samenwerking, waarbij hulpverleners en politie, de handen nog steviger in elkaar slaan.
Ambassadeurs
“We zijn gestart met het trainen van Belgische collega’s die vanuit de hulpverlening, politie en justitie samenwerken binnen het Family Justice Center in Hasselt”, deelt Ebru Arslan, samen met Jesse Lapien trainer Eergerelateerd Geweld bij Sterk Huis. “De Vlaamse minister van Justitie en Handhaving, Zuhal Demir, was enthousiast en besloot de aanpak van eergerelateerd geweld in heel Vlaanderen uit te rollen. Vanuit deze missie hebben wij uiteindelijk zes Belgische regio’s getraind, met als doel zoveel mogelijk kennisdeling. De deelnemers van de trainingen zijn onze nieuwe ambassadeurs op het gebied van eergerelateerd geweld en verspreiden de kennis weer verder binnen hun werkgebied.”
Gedreven
“Ons trainingsaanbod voor België bestond uit vier disciplines: een basistraining, een verdiepingstraining, een training op maat voor het politionele stuk en een coaching on the job-traject ”, vult Serife, procesbegeleider trainingen eergerelateerd geweld, aan. “We hebben een brede groep getraind: van maatschappelijk werkers en toegangmedewerkers tot een officier van justitie en politiemensen.” Ebru: “De deelnemers waren heel gedreven. Sommigen gaven in eerste instantie aan weinig eer-problematiek in België te zien, maar ontdekten al na de eerste trainingsdag: We hebben meer eergerelateerd geweld-dossiers dan we dachten.”
Training op maat
Ebru vervolgt: “De deelnemers zijn stap voor stap meegenomen: hoe herken je eergerelateerd geweld, hoe benader je zo’n casus, welke samenwerking is nodig?” Serife: “De samenwerking die wij in Nederland met de politie hebben opgebouwd, is cruciaal. Maar in België bestaan totaal andere werkprocessen en dynamieken tussen de hulpverlening en politie. Onze aanpak valt daardoor niet een-op-een te kopiëren. Daarom hebben we voor de Belgische collega’s een training op maat verzorgd voor het politionele stuk, afgestemd op de eigen cultuur en processen.”
Coaching on the job
“Daarnaast zijn we een coaching on the job-traject gestart”, gaat Serife verder. “Hiervoor hebben de collega’s uit België een bezoek gebracht aan Sterk Huis. We hebben hen meegenomen in onze werkwijze: van aanmelding tot screening, plaatsing en behandeling. Hierbij was ook onze vaste contactpersoon vanuit de politie betrokken. Tijdens het coachen on the job kregen de Belgische collega’s de kans om vragen te stellen aan onze collega’s en andersom, waardoor wij ook weer even stil stonden bij ons werk. Dat was een mooie wisselwerking.”
Wat kunnen wij doen?
Serife: “We gingen ook in gesprek met cliënten. Leerzaam was het verhaal van een vrouw die ooit aangifte deed bij de politie voor eergerelateerd geweld, maar zich destijds niet gehoord voelde. Politiemensen vanuit België en Nederland zaten aan tafel en vroegen aan haar: Wat kunnen wij als politie doen, zodat mensen zich voortaal wél gehoord voelen? Die kwetsbaarheid, openheid en erkenning vanuit de politie was zo waardevol voor deze mevrouw dat ze onze handen vastpakte en zei: Het feit dat mijn verhaal verandering kan brengen, geeft mij zoveel kracht, wat mijn angsten doet verdwijnen.”
Handelingsverlegenheid
“Andere mooie momenten tijdens de trainingen waren de vele eyeopeners: Wij hebben geen eer-zaken. Of wacht eens, dus tóch wel. Eergerelateerd geweld wordt vaak gelinkt aan het islamitische geloof en daarmee gekoppeld aan Turkse of Marokkaanse families, terwijl eer-kwesties overal voorkomen”, benadrukt Ebru. “De gevolgen van eergerelateerd geweld kunnen zeer ernstig zijn. Het gaat om mensenlevens. Daarom moeten we tijdig signaleren en de juiste hulp aanbieden. De handelingsverlegenheid moet er vanaf. Dat is niet altijd makkelijk. Ik doe dit werk al acht jaar, maar iedere casus blijft spannend en vraagt om overleg. Door het samen te doen, sta je sterker.”
Lef tonen
“Het ‘samen doen’ was een belangrijk element”, aldus Serife. “Je kan getraind worden op allerlei vaardigheden, maar daarmee neemt de complexiteit van het vraagstuk nog niet af. Professionals mogen hun kwetsbaarheid tonen en toegeven dat ze elkaar nodig hebben om door te pakken. Dat is een belangrijk stukje bewustwording: wat is jouw rol, wat is de rol van de ander, hoe versterk je elkaar? Als je je gesteund voelt binnen de keten, de organisatie en het team waarbinnen je werkt, durf je veel meer lef te tonen.”
Expertteam
“Het is geweldig dat er dankzij deze bewustwording nu ook een Expertteam Eergerelateerd Geweld binnen het Family Justice Center in Hasselt is ontstaan”, juicht Ebru toe. “Dat is nieuw in België. Wij zijn in Nederland vraagbaak voor dit team en zij zijn inmiddels vraagbaak voor de rest van België als het gaat om eergerelateerde-vraagstukken. Zo rolt het balletje steeds verder.” Serife: “Waar wij jaren aan hebben gewerkt, hebben de collega’s in België in korte tijd neergezet. Met net zoveel passie en gedrevenheid. De trainingen hebben veel nieuwe inzichten opgeleverd, ook voor ons. Werkwijzen die voor ons vanzelfsprekend waren, werden weer eens goed onder de loep genomen, mede dankzij kritische vragen vanuit België. Een leerzaam proces.”
Leed voorkomen
“De problematiek is groot”, zegt Serife. “Hoe meer professionals op cultuursensitieve wijze en met voldoende kennis over eergerelateerd geweld aan de slag gaan, hoe beter. Wees niet bang, draag het niet alleen, vraag om ondersteuning. Heb als organisatie aandacht voor je beleid als het gaat om eer. Ik denk bijvoorbeeld ook aan het onderwijs met een vroegsignaleringsfunctie. Toon lef als docent, als professioneel. Wat zie je, wat deel je, wie laat je meedenken? Hoe meer ogen meekijken, hoe betere samenwerkingen er ontstaan en hoe meer leed we voorkomen.”
Meer informatie over de ‘Steeds Sterker’ Academie en de training eergerelateerd geweld? Klik hier.
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
Sonja Cebulski
Coördinator Family Justice Center
“Ineens zag ik alle rode vlaggen”
“Heel eerlijk: toen wij in 2018 met de trainingen begonnen, wisten wij bijna niks over eergerelateerd geweld. Daarom was de training enorm belangrijk. Ineens zag ik alle rode vlaggen. De problematiek werd goed zichtbaar. Ik leerde bij elke casus voortaan een aantal belangrijke basisvragen te beantwoorden. Wat is het wangedrag? Wat speelt er? Wat is het motief achter het geweld? Wie weet ervan? Wie reageert erop? Ook tekenen we voortaan een stamboom van de familie en bekijken ieders rol in het geheel. Dankzij de training sluiten we onze ogen niet langer voor deze problematiek. We mogen niet verlegen zijn om te handelen, maar moeten veel meer lef tonen en doorpakken. We kijken samen met politie, hulpverleners en parket welke stappen nodig zijn en hoe we de veiligheid het beste kunnen waarborgen. Dankzij de projectmiddelen van minister van justitie, Zuhal Demir, hebben we de kans gekregen om in Vlaanderen met deze dossiers aan de slag te gaan. We zijn een prachtige samenwerking gestart binnen ons eigen Expertteam Eergerelateerd Geweld vanuit het Family Justice Center Limburg, waar ik coördinator van ben. Trainer Ebru is/was mijn vraagbaak. Ze heeft me veel geleerd, wat ik weer doorgeef aan mijn Belgische collega’s. Er is nog steeds veel werk, maar het feit dat wij nu durven zeggen ‘dit is eer, dit is geen eer’ en daarover met elkaar discussiëren, laat zien hoe hard we zijn gegroeid. Het belangrijkste is dat onze neuzen dezelfde kant op staan. Pas als je het volledig met elkaar eens bent, kun je handelen.”
Nienke Scholten
Politieparket Limburg, projectleider intersectorale samenwerkingsinitiatieven
“We herkenden de signalen niet goed”
“De training was een kader waar ik lang op heb gewacht. Binnen mijn korps was ik verantwoordelijk voor eergerelateerd geweld, maar er waren slechts enkele dossiers op mijn pad gekomen. Achteraf gezien omdat we de signalen niet goed herkenden. Met onze aanpak voor huiselijk geweld hielpen we eer-slachtoffers niet goed. De opleiding wordt gegeven door mensen met een bak ervaring. De trainer vanuit de Nederlandse politie laat eerst veel in jouw hoofd gebeuren voordat ze het inkleurt met informatie. Ze laat je eerst zelf nadenken en vertelt daarna pas: wij hebben het zo aangepakt, ik kijk er zo tegenaan. De training heeft me een open attitude gegeven. Veel trainingen blijven nog teveel binnen bepaalde hokjes, maar deze training leerde me: als je goed luistert en een situatie open benadert, hoef je helemaal geen hokje te kiezen. Je bekijkt gewoon wat het slachtoffer aangeeft en nodig heeft qua veiligheid en komt dan tot een plan. Bij eer-zaken is de potentiële onveiligheid zo groot dat je geneigd bent om paniekvoetbal te spelen: nú ingrijpen. Tijdens de training leerde ik juist om een stap terug te doen. Eerst kijken, luisteren, nadenken, overleggen en dan pas handelen. Dat is lastig voor de politie, omdat we een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben richting de veiligheid. Door de zwaarte van deze dossiers is er een tandem, een sterke samenwerking, ontstaan tussen de politie en hulpverleners van het Family Justice Center. Het is ongelofelijk waardevol om samen te overleggen, zelfs als je nog maar weinig informatie hebt. In Nederland is een lang traject afgelegd om tot deze aanpak te komen. Wij hebben de luxe dat we konden afkijken. We hebben met aandacht geïnvesteerd in nieuwe richtlijnen en werkafspraken, die nu steeds verder worden uitgerold in België.”
Marguerite Servais
Casusregisseur Family Justice Center
“Collega’s worstelen met dezelfde dingen”
“Nederland en België hebben een ander systeem. Daarom is het moeilijk om de Nederlandse successen een-op-een over te nemen. Maar we kunnen veel van elkaar leren. Die verdieping in het Nederlandse systeem was nuttig voor ons. Nederland heeft een Landelijk Expertise Centrum (LEC) Eergerelateerd Geweld en ieder politiebureau beschikt over politiemensen met expertise over eergerelateerd geweld. Nederlandse hulpverleners doorlopen allerlei formulieren om te checken: gaat het hier echt om eer? Die papieren mogen niet leidend zijn, maar geven wel veel inzicht. Daarom werken wij nu ook aan een gemeenschappelijke risico-taxatie. Hulpverleners moeten dezelfde taal spreken bij het leren herkennen van eergerelateerd geweld. Het is niet zo simpel: Deze mensen hebben een islamitische achtergrond, dus het zal wel om eer gaan. Om zeker te zijn of we echt met eer te maken hebben, willen we als hulpverleners vaker samen casussen doornemen en duidelijke werkafspraken met de politie maken. Eerder lagen we wel op hetzelfde strand, maar droegen een andere bril. Nederland en België hebben dezelfde expertise, maar in Nederland is de kennis meer uitgewerkt. De trainingen waren zeer verhelderend en verbindend. Collega’s worstelen met dezelfde dingen. Dan is het goed om elkaar te zeggen: je staat er niet alleen voor.”
