Het is een van de oudste beroepen ter wereld, maar er bestaat nog altijd een groot taboe op prostitutie. En dat moet doorbroken worden, vinden Wendy van der Jagt en Karlien van Eijck van Prostitutie Maatschappelijk Werk (PMW013). Meer openheid zorgt uiteindelijk voor meer veiligheid.
“Als sekswerker heb je veel plichten, maar geen rechten”, weet Wendy van der Jagt uit eigen ervaring. Wendy werkt al twintig jaar in de erotische wereld en streeft naar verandering voor sekswerkers. “Daarom ben ik als ervaringsdeskundige en projectmedewerkster verbonden aan PMW013 en onze klankbordgroep www.seksworks.nl, voor en door sekswerkers. Samen willen we meer openheid, arbeidsvoorwaarde en daarmee een veiligere werkomgeving voor sekswerkers creëren.”
Iedereen is welkom
PMW013 – een samenwerking tussen Sterk Huis en de GGD – is gericht op veilig prostitutiewerk en het decriminaliseren van de sector. “Iedereen is welkom bij ons”, benadrukt Wendy met klem. “Het maakt niet uit wie je bent, op welke manier je werkzaam bent of dat je je werk in openheid of in het geheim uitvoert: bij ons kun je vrijuit praten. Wij hebben een beroepsgeheim en oordelen nooit.”
Zwijgen doorbreken
Wendy vervolgt: “Vaak wordt prostitutie meteen geassocieerd met iets negatiefs, waar je zo snel mogelijk mee moet stoppen. Maar veel sekswerkers doen dit werk vrijwillig en met plezier. Ons doel is daarom niet om mensen uit de prostitutie te halen, maar om het zwijgen te doorbreken. In elke branche kunnen mensen op allerlei manieren kennis vergaren, maar voor de prostitutie bestaan geen opleidingen en cursussen. Mensen moeten het allemaal zelf uitzoeken, terwijl het juist zo belangrijk is om dit beroep op een veilige en verantwoorde manier uit te voeren.”
Uiteenlopende vragen
“Sekswerkers hebben behoefte aan educatie. Wij staan overal voor open: welke vraag je ook hebt, stel ’m! Mensen willen bijvoorbeeld weten hoe ze veilig met klanten kunnen omgaan, waar soa-testen worden afgenomen, welke boekhouder ze moeten inschakelen, welke escortbureaus veilig zijn en hoe ze op een verantwoorde manier het vak kunnen in- of uitstappen”, somt Wendy op. “Verder hebben we elke eerste maandag van de maand een koffie-uurtje met een vrije inloop voor sekswerkers om ervaringen met elkaar uit te wisselen.”
Wegkijken
“Prostitutie bestaat, ook in Nederland. Dat weten we allemaal, maar toch kijken veel mensen er liever van weg”, weet Karlien van Eijck, coördinator PMW013. “Vaak denken mensen dat wij de prostitutie promoten, maar zo is het niet. Wij willen de positie van sekswerkers verstevigen en ervoor zorgen dat prostitutie een veilig en erkend beroep wordt, mede om de risico’s op criminaliteit, illegaliteit en mensenhandel tegen te gaan.”
“Wij willen de positie van sekswerkers verstevigen en ervoor zorgen dat prostitutie een veilig en erkend beroep wordt.” – Karlien van Eijck
Basisvoorwaarden
Karlien: “Veel sekswerkers lopen tegen hoge muren aan, omdat ze geen erkenning krijgen. Ze kunnen bijvoorbeeld geen hypotheek afsluiten, woning huren of bankrekening openen. Terwijl deze basisvoorwaarden juist nodig zijn om uit de criminaliteit en illegaliteit te blijven.” Wendy: “We hebben wel alle plichten, zoals het betalen van belasting, maar geen rechten. Dat werd ook pijnlijk duidelijk tijdens de coronacrisis toen sekswerkers geen financiële ondersteuning kregen. Daarmee werk je problemen juist in de hand: sekswerkers die in het geheim werkten om toch een boterham te verdienen, werden regelmatig gechanteerd door klanten die dreigden hen te verraden bij de instanties, soms met seksueel geweld en verkrachtingen tot gevolg.”
Negatief maatschappelijk oordeel
“We moeten het negatieve maatschappelijke oordeel over sekswerk doorbreken”, vindt Karlien. “Als er openheid ontstaat, geef je de duistere en onzichtbare kant van prostitutie – met seksuele uitbuiting, dwang, chantage, geweld en verkrachting – ook minder kans. Nogmaals: sekswerk heeft meestal niets met zaken als dwang of mensenhandel te maken, maar deze gevaren liggen wel op de loer als het vak niet op verantwoorde wijze kan worden uitgevoerd. Als mensen zich in dreigende situaties bevinden en het vak willen uitstappen, begeleiden wij daar ook bij. Sterk Huis biedt opvang en we werken samen met hulpverleners, ervaringsdeskundigen, leer- en werkcoaches en andere ketenpartners zoals de politie.”
Samenwerking gemeente
Om sekswerkers zo goed mogelijk te ondersteunen, werkt PMW013 ook nauw samen met de gemeente Tilburg. “De gemeente ziet vooral de nare kant van prostitutie, maar wij geven een reëler beeld. Samen zorgen we voor een taboedoorbrekend prostitutiebeleid dat voor iedereen prettig is”, aldus Karlien. “Het is fijn dat de gemeente naar ons luistert. Er wordt niet over ons, maar mét ons gepraat”, vult Wendy aan. Ook zijn we aanwezig tijdens de soa-spreekuren van de GGD, om mensen laagdrempelig uit te nodigen voor een gesprekje met een ervaringsdeskundige.”
Veldwerk
Ook werkt PMW013 proactief. “We doen veel (online) veldwerk”, licht Wendy toe. “Ik lees bijvoorbeeld advertenties en kijk of ik iets verontrustends zie. Als mensen schrijven dat ze bereid zijn om alles te doen, seks aanbieden zonder condoom of 24/7 bereikbaar zijn, gaan bij mij de alarmbellen rinkelen. Ik maak kenbaar dat wij bestaan en dat ze altijd bij ons mogen aankloppen. De ene keer reageren mensen wel, de andere keer niet of soms na een paar maanden.”
Zichtbaar
Wendy: “Veel sekswerkers vinden het contact met instanties spannend. Ze zijn niet officieel geregistreerd en leiden vaak een dubbelleven. Daarom wil ik nogmaals duidelijk maken dat wij niet controlerend zijn. Wij vinden het niet belangrijk om zicht te hebben op sekswerkers, maar wel dat zij zicht hebben op ons. Als sekswerkers ons weten te vinden als het nodig is, dan hebben wij ons doel bereikt.
“Als sekswerkers ons weten te vinden als het nodig is, dan hebben wij ons doel bereikt.” – Wendy van der Jagt
