Sterk Huis biedt pleeggezinnen allerlei vormen van ondersteuning
Als pleegouder kom je voor een mooie, maar ook zware taak te staan. Een taak die je alleen kan uitvoeren als je ook goed voor jezelf zorgt en ondersteuning krijgt. Bij Sterk Huis vinden we het welzijn van pleegouders belangrijk. Daarom bieden wij persoonlijke begeleiding. Van een netwerkscreening tot STAP-cursus, trainingen en praatgroepen: bij Sterk Huis doen we het samen.
Sterk Huis heeft een eigen Centrum voor Pleegzorg. Vanuit deze plek krijgen pleeggezinnen hulp en begeleiding. Dit bestaat onder meer uit een sterke voorbereiding, selectie, matching, training en ondersteuning. Kortom: alles wat nodig is voor een zorgvuldig pleegzorgtraject. Benieuwd hoe dit werkt? Tine Oerlemans en Esther Biemans, medewerkers van het Centrum voor Pleegzorg, en pleegzorgwerker Marly Rombouts nemen je mee.
Persoonlijke begeleiding
Marly Rombouts: “Pleegouders wacht een verantwoordelijke taak. Zodra een pleegzorgtraject van start gaat, sta ik als pleegzorgwerker dicht bij het pleeggezin voor persoonlijke begeleiding. In het begin ga ik vaak op huisbezoek, maar daarna gemiddeld één keer in de vier tot zes weken. Mochten pleegouders behoefte hebben aan meer contact, kan dat altijd: face to face, telefonisch, per mail of app. Als ik zelf niet bereikbaar ben, is er altijd een andere collega om mee te sparren: iemand van de bureaudienst (binnen kantooruren) of iemand van de bereikbaarheidsdienst (buiten kantooruren, in geval van crisissituaties).”
Bewondering
“Het ene kind heeft meer zorg nodig dan het andere kind”, vertelt Marly. “Wanneer een kind alleen in de weekenden bij een pleeggezin woont, is er minder opvoeding en begeleiding nodig dan wanneer een kind 24/7 bij een pleeggezin woont. Vooral crisistrajecten of trajecten waarbij een kind een korte periode bij een gezin woont, vragen om intensieve ondersteuning. Meestal is er dan nog veel onduidelijk over het perspectief van het kind en waar hij of zij op de lange termijn zal opgroeien. Iedere situatie is anders, dus wij bieden altijd maatwerk.”
Marly: “Ik heb bewondering voor pleegouders. Zij voeden het kind van iemand anders op. Het kind heeft vaak een ander karakter en een andere voorgeschiedenis. Daarnaast hebben ze ook nog te maken met een biologisch netwerk en hulpverlening. Wij laten pleegouders niet alleen. Pleegzorg draait om samenwerking. Het begint met een goede voorbereiding, maar uiteindelijk ervaar je pas echt wat het allemaal betekent als het pleegkind bij je woont.”
Altijd dichtbij
“De pleegouders doen de opvoeding, maar wij blijven dichtbij. Soms willen pleegouders alleen even spuien, ontladen, vertellen hoe zwaar het is. Wij bieden dan een luisterend oor, zonder oordeel of consequenties voor het kind. Maar vaak denken we ook mee: waar komt het gedrag vandaan, hoe kan je ermee omgaan? Meestal is er sprake van hechtingsproblematiek of trauma-gerelateerd gedrag. We geven pleegouders dan tools mee om een positieve draai aan de situatie te geven of handvatten om het gedrag van het kind om te buigen. Maar dat is niet makkelijk. Soms is er meer nodig, zoals therapie voor het kind of extra hulp voor het gezin.”
Eén geheel
“Ook hebben we aandacht voor de eigen kinderen van de pleegouders. Hoe gaan zij om met de nieuwe situatie en dynamiek binnen het gezin? Veel ouders houden dit zelf al goed in de gaten, maar wij zien of spreken de eigen kinderen ook zeker één keer per jaar. Voor ons staan het belang van het pleegkind en het welzijn van het gehele pleeggezin voorop. Het is een wisselwerking, één geheel. Je hebt elkaar hard nodig.”
Netwerkscreening
Tine Oerlemans: “Er bestaan twee vormen van pleegzorg: bestands- en netwerkpleegzorg. Bij bestandspleegzorg leren een pleegkind en pleeggezin elkaar pas ná de plaatsing kennen. Bij netwerkpleegzorg wordt iemand uit het eigen netwerk van het kind pleegouder. Denk aan opa en oma, buren, vrienden of een bekende van school of de sportclub. Netwerkpleegzorg ontstaat en verloopt anders dan bestandspleegzorg. Bij netwerkpleegzorg zorgen mensen vaak al een tijdje voor het kind. Wij sluiten daar vervolgens op aan met een netwerkscreening.”
Stilstaan
“Tijdens de screening staan we samen met de betrokken pleegzorgwerker en netwerkpleegouder(s) stil bij de keuze die mensen hebben gemaakt: om welke vorm van pleegzorg gaat het, hebben zij het kind een goede plek te bieden, hoe lang willen ze voor het kind zorgen, beseffen ze zich wat er allemaal bij komt kijken, welke ondersteuning hebben ze nodig? De screening biedt mensen de kans om nog eens rustig na te denken over waar ze aanvankelijk ja tegen hebben gezegd. Is dit nog steeds wat ze willen en past deze plek bij het kind? Na afloop van de screening maken we daarover samen een beslissing.”
Stap-cursus
Tine: “Bij bestandspleegzorg verloopt de voorbereiding anders. Indien je interesse hebt om via Sterk Huis pleegouder te worden, nodigen we je uit voor een informatieavond. Als je je hierna inschrijft voor pleegzorg, volgt er een kennismaking bij je thuis. Daarna begint de STAP-cursus. Deze verplichte cursus voor bestandspleegouders bestaat uit zeven groepsbijeenkomsten en wordt georganiseerd door een medewerker van het Centrum voor Pleegzorg en een ervaren pleegouder. Stap voor stap leer je alle facetten van pleegzorg kennen en ontdek je of pleegzorg echt bij je (gezin) past.”
Past pleegzorg bij jou?
“Bij de STAP-cursus staan de volgende vragen centraal: Past pleegzorg bij jouw gezin en in je leven? Zo ja: in welke vorm? En wil je hierbij samenwerken met Sterk Huis? Het is belangrijk dat mensen een goede voorbereiding krijgen, zodat ze een weloverwogen beslissing kunnen nemen. Tijdens de cursus delen we onze kennis, krijgen we zicht op de kwaliteiten en aandachtspunten van de aspirant pleegouders en verkennen we een mogelijke samenwerking met elkaar.”
Tine vervolgt: “Deze intensieve voorbereiding is belangrijk voor pleegouders, maar ook voor ouders. Het geeft vertrouwen als pleegouders goed hebben nagedacht over hun keuze en weten wat hen te wachten staat. Het is niet niks om je kind bij een ander te laten wonen. Dat moet veilig voelen.”
Thema’s
“Tijdens de STAP-cursus gaan we stap voor stap op weg naar een (mogelijk) pleegzorgtraject. De eerste avond draait om een kennismaking en het hoe en waarom van pleegzorg. De andere avonden staan de volgende thema’s centraal: rouw en verlies, hechtingsontwikkeling, seksueel misbruik en seksuele ontwikkeling en gedrag en identiteit.”
“Tussendoor plannen we ook nog een individueel tussenhuisbezoek”, deelt Tine. “We bespreken hoe je de cursus ervaart en of je nieuwe verwachtingen, afwegingen en inzichten hebt gekregen. De zesde avond organiseren we een panelbijeenkomst met verschillende gasten, zoals een voogd van jeugdzorg, een pleegouder, kind van pleegouders of een ouder. Ook betrekken we hierbij het netwerk van de aspirant pleegouders. Denk aan ouders, buren of vrienden die een rol willen spelen in het pleegzorgtraject. De laatste avond draait om de invloed van pleegzorg op je eigen leven. Daarna ronden we de cursus af.”
Waardevol
“De STAP-cursus biedt nieuwe kennis en veel ervaringsgerichte oefeningen. Deze combinatie is waardevol. Als pleegouder kom je voor een uitdagende taak te staan. Pleegkinderen hebben veel meegemaakt en nemen vaak een grote rugzak met allerlei problematieken mee. Verder streven we naar een intensieve samenwerking met de ouders. Bij deeltijd- of maatwerktrajecten geef je vaak samen met de ouders vorm aan de opvoeding. Bij voorkeur gaan pleegkinderen op een dag weer terug naar huis of houden ze een band met de ouders.”
Maatwerkondersteuning
“Sterk Huis biedt altijd maatwerk. Doordat we aspirant pleegouders goed leren kennen tijdens de STAP-cursus, ontdekken we wat bij hen past en welke uitdagingen en aandachtspunten er nog bestaan. De ondersteuning sluit hierop aan. De cursus eindigt met een eindevaluatie. De meeste mensen hebben dan hun besluit genomen om wel, niet of later aan pleegzorg te beginnen.”
Trainingen
Als mensen zijn voorbereid (via de STAP-cursus of netwerkscreening), volmondig ‘ja’ hebben gezegd tegen pleegzorg én positief zijn gescreend door de Raad voor de Kinderbescherming, start het pleegzorgtraject en gaat Sterk Huis over tot matching en plaatsing. Om pleegouders gedurende het gehele traject te ondersteunen, biedt Sterk Huis verschillende trainingen aan.
Esther Biemans: “De eerste training gaat over Hechting. Tijdens deze training ontdek je hoe een normale en gezonde hechting verloopt en hoe hechting in het dagelijks leven doorwerkt als het gaat om zaken als zelfvertrouwen, initiatief nemen en vriendschappen sluiten. Als je pleegkind bijvoorbeeld vooral met jonge kinderen speelt, is het interessant om te begrijpen wat er in de ontwikkeling is gebeurd en hoe je als pleegouder kunt bijdragen aan herstel. Hechting is vooral cruciaal in de eerste levensjaren van een kind, maar daarna is ook nog veel mogelijk.”
Trauma, loyaliteit en samenwerking
“Ook de training Zorgen voor getraumatiseerde kinderen is belangrijk. Bijna alle pleegkinderen hebben een trauma, alleen al door de uithuisplaatsing. Ook de training Loyaliteit geeft nieuwe inzichten. Wat betekent het voor een pleegkind om op te groeien in twee gezinnen en loyaal te willen zijn aan zowel de pleegouders als de ouders? Hier gaan we ook verder op in tijdens de training Samenwerken met ouders. Hoe creëer je een goede samenwerking met de ouders? Wie maakt welke beslissing? Hoe voorkom je dat je de ander als concurrent of bedreiging gaat zien? Hoe zorg je dat een kind niet het gevoel heeft te moeten kiezen?”
Verbindend gezag
“Verder zijn we bezig met de voorbereidingen van een nieuwe training Verbindend gezag, die we vanaf volgend jaar willen aanbieden”, informeert Esther. “Bij de andere trainingen leer je vooral waar het gedrag vandaan komt, maar deze training geeft ook veel praktische tips. Dat is fijn voor pleegouders, vooral richting de puberteit. Hoe benader je je pleegkind, welke opvoeding is nodig, welke tools gebruik je? Alle trainingen bestaan uit meerdere bijeenkomsten. Naast de theorie is er ook ruimte voor uitwisseling. De trainingen worden altijd ondersteund door een ervaren pleegouder, om de realiteit zo goed mogelijk in beeld te brengen.”
Extra’s
“De trainingen zijn waardevol. De meeste pleegkinderen hebben veel meegemaakt, wat doorwerkt in het dagelijks leven. Alleen liefde en aandacht zijn dan niet voldoende. Deze kinderen hebben iets extra’s nodig. Wij bieden pleegouders tools, handvatten en knowhow, zodat ze zich gesterkt voelen in hun mooie taak. Op de momenten dat de pleegzorg zwaarder wordt, kunnen ze meteen de juiste kennis uit hun rugzak halen.”
Onschuldigen
“Pleegouders hebben vaak hoge verwachtingen van zichzelf”, weet Esther. “Doe ik het wel goed, waarom verandert het gedrag niet, is dit normaal, mag ik dit voelen? Maar wat zij voelen is heel normaal. Het is niet altijd makkelijk om voor een pleegkind te zorgen. Het stukje onschuldigen is daarom belangrijk. Veel pleegouders leren tijdens de trainingen ook veel over zichzelf en wat ze zelf nodig hebben. Je kan pas goed voor een pleegkind zorgen als je ook goed voor jezelf zorgt.”
Praatgroepen
Tine: “Het zorgen voor jezelf gebeurt ook tijdens onze praatgroepen: Pleegouders Ontmoeten Pleegouders (POP) en Grootouders Ontmoeten Grootouders (GOG). Veel pleegouders vinden het fijn om hun verhaal te doen bij mensen die hen écht begrijpen. Pleegzorg is niet te vergelijken met gewone opvoeding. Het voelt anders en je loopt tegen andere dingen aan. Het is helpend voor pleegouders om geregeld met andere pleegouders te praten en ervaringen te delen.”
Uitwisseling en verbinding
“Wij organiseren één keer per maand een POP- en GOG-bijeenkomst. Deze momenten draaien om uitwisseling en verbinding tussen pleegouders en het vergaren van informatie. Telkens staat er een ander thema centraal, zoals: Hoe kan ik de band met mijn pleegkind verbeteren? Er zijn ook gastsprekers aanwezig, bijvoorbeeld een ex-pleegkind, rechter of een schrijver van een boek over opvoeding. De data van de activiteiten en bijeenkomsten zijn te vinden via ons eigen ondersteuningsprogrammaboekje of de app Pleegzorg Sterk Huis.”
