Een inclusieve samenwerking, ín de leefomgeving van de jeugdige

pleegzorg kind

Op weg naar een grotere verwevenheid tussen onderwijs en jeugdzorg

Bij Sterk Huis staan we dicht bij de mensen die ons nodig hebben. Als we daarvoor nieuwe bewegingen moeten maken, dan doen we dat. Een voorbeeld hiervan is de recente sluiting van Sirius, de naschoolse dagbehandeling voor kinderen met een vertraagde, verstoorde of bedreigde ontwikkeling. Het doel van de sluiting is niet om een stap terug te doen, maar juist om nóg dichter bij alle kinderen met een hulpvraag te komen. Ank Koershuis, interim clustermanager bij Sterk Huis, vertelt over de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en behandelingen voor kinderen van 6 tot 12 jaar.

“De sluiting van Sirius was niet makkelijk”, begint Ank. “Onze jeugdprofessionals hebben zich jarenlang met hart en ziel ingezet voor de behandelgroep, dat laat je niet zomaar los. Maar we bereikten niet altijd meer wat we wilden, ondanks alle deskundigheid en zinvolle activiteiten die bij Sirius gebeurden. De meeste kinderen kwamen na school met een taxi naar ons terrein en waren dan vaak te moe voor een intensieve behandeling. Ook hadden we – ondanks het regelmatige contact met ouders – soms weinig zicht op wat zich thuis afspeelde en daardoor te weinig grip op het ontstaan van problemen. Het werd meer een vorm van opvang, een warme pleisterplaats, dan een plek om kinderen effectief te behandelen. Bovendien zagen we het aantal aanmeldingen steeds verder afnemen. Wij vroegen ons af: waar zijn deze kinderen, helpt iemand ze?”

Eigen leefomgeving

Ank vervolgt: “Het concept van Sirius was aan vernieuwing toe, mede door alle maatschappelijke ontwikkelingen. Daardoor hebben we de behandelgroep per 1 april 2021 stopgezet. Wat we eerder op ons terrein deden, bieden we voortaan in de eigen leefomgeving van kinderen: thuis, op school en in de wijk. De kinderen komen niet meer naar ons, maar wij komen naar hen, zodat we veel sneller aanwezig zijn als er iets speelt. We streven daarbij naar meer verwevenheid tussen onderwijs en jeugdzorg.”

“De kinderen komen niet naar ons, maar wij komen naar hen, zodat we veel sneller aanwezig zijn als er iets speelt.”

Dichtbij in de klas

“In deze doorontwikkeling focussen we ons op drie verschillende hulpvormen”, aldus Ank. “Allereerst is het reeds bestaande programma ‘Dichtbij in de klas’ van Sterk Huis een belangrijke vorm, met als doel individuele hulpvragen op het gebied van complex gedrag, ontwikkeling en veiligheid van een kind vroegtijdig in de eigen leefomgeving op te pakken. De school schakelt ons in (mede op verzoek van de ouders), maar we komen pas nadrukkelijk in beeld wanneer alle betrokkenen binnen de zorgstructuur van de school het hiermee eens zijn. Vervolgens gaat een van onze jeugdprofessionals naar de klas voor een observatie en spreekt ook de ouders thuis. Het doel is om samen met de leerkracht en het gezin de juiste aanpak en duurzame oplossingen te zoeken. Dit alles binnen drie tot zes maanden.”

Specialistische hulp in kleine groepjes

“Ten tweede willen we – op verzoek van kinderdagverblijven en scholen – kinderen in kleine groepjes specialistische hulp bieden, tijdens of na school. Dit gebeurt in de eigen leefomgeving: op school of in de wijk. Voor veel kinderen is het vanwege ontwikkelingsproblematiek lastig om een hele schoolweek vol te maken. Als je op emotioneel, sociaal of cognitief vlak moeilijkheden ervaart, is het ingewikkeld om in een klas te zitten waarin iedereen, naar jouw idee, flitsend functioneert. Binnen deze vorm werken kinderen in een klein en vertrouwd groepje aan hun emotionele ontwikkeling. Dit deden we ook bij Sirius, maar nu gebeurt het in de eigen omgeving, gekoppeld aan school of de BSO. Op deze manier ben je niet meer dat ‘ene kind’ dat met een busje ergens anders naartoe gaat.”

“Je bent niet meer dat ‘ene kind’ dat met een busje ergens anders naartoe gaat.”

Behandelgroep voor thuiszittende kinderen

Ank: “De derde hulpvorm is gericht op een uitbreiding van de samenwerking met De Keyzer, een school voor speciaal basisonderwijs op het terrein van Sterk Huis. Hier werken we samen voor thuiszittende kinderen die zoveel problemen ondervinden dat ze niet meer naar school gaan. We bieden maatwerk, waarbij we de integratie tussen onderwijs en jeugdzorg opzoeken en maatwerk bieden in een opbouw terug naar school.”

Team op Maat

“Los van deze drie onderwijs-/behandelvormen reikt de samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg nog verder”, benadrukt Ank. “Denk bijvoorbeeld aan Team op Maat, een toegewijd vast team (intern begeleider, schoolmaatschappelijk werk, Toegang Tilburg) op school. In dit team is een medewerker van Sterk Huis een aantal uur per week op school aanwezig voor een actieve samenwerking met de leerkrachten en andere betrokkenen. Zo ontstaat veel expertise voor kinderen en gezinnen op scholen. In Goirle kennen we al een aantal jaar de inzet van een ‘gedragscoach’ van Sterk Huis op alle kinderdagverblijven en groepen 1 en 2, onder de noemer ‘Aandacht voor basiskracht’. Alle initiatieven sluiten aan bij de landelijke ontwikkeling om een betere samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg te realiseren, dicht bij de leefomgeving van het kind. Het uitgangspunt is om signalen van problemen snel te zien en op te pakken.”

Maatwerk in de koffiekamer

Volgens Ank is het daarbij van belang om elkaars meerwaarde te zien. “Een jeugdprofessional heeft net een ander kennisgebied dan een schoolmaatschappelijk werker. Organiseer de hulp dicht naast elkaar in één team. Verder moeten we ‘psychische drempels’ wegnemen. Veel ouders vinden het spannend om met jeugdzorg te maken te krijgen. Op school kennen ze de directeur, leerkracht en intern begeleider, maar ze kennen nog niemand van jeugdzorg. Het is onbekend terrein, waardoor sommige ouders jeugdzorg als bedreigend zien en vermijden. Soms ook op basis van eigen oude ervaringen, waardoor kinderen (onbedoeld) niet krijgen wat ze nodig hebben. Als jeugdzorg een vast gezicht wordt, komen ouders makkelijker met hun zorgen en vragen.”

“Als ouders niet naar ons komen, komen wij op verzoek graag naar scholen. We zorgen dat we zichtbaar zijn. Er hangt een foto van de jeugdzorgwerker op het schoolprikbord en hij of zij loopt op het schoolplein rond. Zo ontstaat er een andere constructie en ook meer maatwerk in de koffiekamer. Jeugdzorg wordt bijvoorbeeld Christel, wat de drempel verlaagt.”

“We zorgen dat we zichtbaar zijn op scholen. Jeugdzorg wordt bijvoorbeeld Christel, wat de drempel verlaagt.”

Van stepped care naar matched care

“Lange tijd bestond er een groot gat tussen onderwijs en jeugdzorg. Er was sprake van stepped care, waarbij hulp na elkaar werd georganiseerd. Scholen probeerden zelf oplossingen te bedenken, gingen daarna toch doorverwijzen naar jeugdzorg en hadden vervolgens geen zicht meer op de situatie doordat veel in de black box van jeugdhulp verdween. Er was geen eenheid en geen samenwerking. Nu zijn we samen op weg naar matched care. Door meteen beschikbaar te zijn – op kinderdagverblijven, basisscholen en het voortgezet onderwijs – kun je veel eerder samen signalen oppikken en kijken wat een kind nodig heeft. Kortom: tijdig te werk gaan. Een inclusieve samenwerkingsvorm zorgt voor een snelle, fijne, effectieve en efficiënte werkwijze, in het belang van veel kinderen.”

*Vanaf 1 augustus 2021 is Teun Haans vanuit Sterk Huis aanspreekpunt voor de ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en behandelingen.

Meld je hier aan voor de Job Alert

logo-sterk-huis